Gradski muzej Mirko Komnenović
Mirko Komnenović, dugogodišnji gradonačelnik Herceg Novog, ministar u Vladi Kraljevine Jugoslavije, dobrotvor, ostavio je testamentom kuću sa željom da u njoj bude osnovan Gradski muzej. Kuća u kojoj je smiješten muzej je sagrađena krajem 18.vijeka u neobaroknom stilu. Muzej je osnovan 1949. godine, a otvoren za javnost 28.10.1953.godine.
Gradski muzej je kompleksnog tipa, i sadrži nekoliko zbirki:
- Arheološka zbirka
(Odjeljenje za praistoriju, odjeljenje antičke arheologije sa podmorskom arheologijom i odjeljenje ranog srednjeg vijeka sa lapidarijumom) - Istorijska zbirka
- Umjetnička zbirka (Zbirka savremene umjetnosti i zbirka ikona)
- Etnološka zbirka (gradska i seoska)
Arheološka zbirka
ARHEOLOŠKA ZBIRKA
Praistorija: Najstarija naseljavanja kao i ostaci materijalne kulture hercegnovskog područija ustanovljena su arheološkim iskopavanjima pećine Vranjaj koja se nalazi ispod vrha Radoštak u zaleđu Herceg Novog. Pronađeni kulturni slojevi svedoče o staništima najranijih nosilaca istočnojadranskih praistorijskih kultura.
Najzastupljenija keramika, objekti (ognjišta) i alatke iz ranog i razvijenog bronzanog doba. DINARSKA kultura, koja obuhvata gotovo cijelu istočno-jadransku obalu i zaleđe, sa jakim karakteristikama REGIONALNE VARIJANTE velikog kulturnog kompleksa.
ILIRI – SAHRANJIVANJE POD TUMULIMA
U bronzanom dobu pa i tokom antičkog perioda, na ovim prostorima obitavaju ilirska plemena Ardijeja, o čemu nam svijedoče brojni tumuli (kamene gomile). Nalazi iz tih perioda predstavljeni su grobnim prilozima sa nekoliko lokaliteta – Glogovik-Kuti, Vrbanj, Đevojačke grede – Podi.
ANTIČKI PERIOD
Tokom perioda Stare Grčke, Rima i kasne antike, imamo materijalna svjedočanstva o intezivnoj trgovini sa gotovo cijelim Mediteranom, od Grčke, Male Azije, Sjeverne Afrike, Španije, Južne Italije i dr. na osnovu brojnih nalaza brodoloma i njihovog tovara amfora i drugog brodskog posuđa.
Pored Antike, u odjeljenju podmorske arheologije izloženi su i nalazi sa brodske olupine na rt-u Kabala sa ostacima luksuzne keramike i posuđa, kao i brodskim topom iz kraja 15. i početka 16 stoljeća.
RANI SREDNJI VIJEK
Tokom doseljavanja južnih slovena u naše krajeve, dolazi do najranijeg pokrštavanja Slovena i izgradnje manjih crkava o čemu nam svjedoče brojni ostaci kamene dekorativne plastike iz perioda od 9. do 11. stoljeća. Kao vrhunac preromaničke dekorativne umjetnosti, u muzeju je izložena parapetna ploča, i djelovi oltarske pregrade iz crkve sv. Tome u Kutima iz 11. stoljeća.
Istorijska zbirka
ISTORIJSKA ZBIRKA
U dokumentima se prate istorijsko-politička zbivanja Herceg Novog od njegovog osnivanja 1382. godine do danas.
1392-1483. Bosanski period
Na teritoriji župe Dračevice kralj Tvrtko I, 1382. godine osniva Herceg Novi, podizanjem trga soli. Među važnim dokumentima su fotografije dokumenata povelja bosansko-hercegovačkih vljadara i Kosačin testament, pisan u Herceg Novom.
1483-1687. Turski period
Turci zazimaju Novi 1483. godine, dobro su ga utvrdii zidinama i kulama, i grad je postao važno uporište na Jadranu. Fotografije dokumenata uglavnom tretiraju trgovinske sporove sa Dubrovnikom.
1687-1797. Mletački period
Za period sto godina vladavine Venecije, važni su događaji – emigracija srpskog življa iz južne Hercegovine, osnivanje Topaljske komunitadi, obnavljanje manastira Savine i preseljenje pravoslavne crkvene vlasti u Toplu iz manastira Tvrdoš kod Trebinja. Važnija dokumenta se odnose na osnivanje i rad Topaljske komunitadi.
1797-1918. Austrija, Francuska, Rusija, Austrougarska
Padom Mletačke republike i hercegnovski kraj dijeli političku sudbinu sa ostalim područijima Boke Kotorske: Prva austrijska okupacija 1797-1806, Napoleonova okupacija 1807-1814, druga austrijska okupacija 1814-1918. Ovaj period ispunjen je ratovima i ustancima bokeškog naroda. Učestvovanjem u borbama protiv Napoleona sa ruskom i crnogorskom vojskom 1806. i 1807, Krivošijski ustanak 1869-1882. protiv Austrougasrske i hercegovački ustanci 1862-1875 protiv Turske.
Važan događaj za vrijeme austrijske okupacije je osnivanje Srpske zakladne pomorske škole u Srbini 1858-1914 čime je ovaj kraj postao značajno kulturno i prosvetno žarište.
1941-1945. Zbirka fotografija NOR-a
Fotografije hronološki prate borbu naroda ovog kraja od prvih predratnih zborova omladine, formiranje i borbu Orijenskog partizanskog bataljona, teror okupatora, borbeni put prvih bokeljskih partizanskih bataljona i bokeljske brigade od Konjskog do Metohije i oslobođenja Herceg Novog 28.10.1944.
Zbirka ikona
ZBIRKA IKONA
Muzej posjeduje zbirku ikona od kojih se ističu ikone rađene stilom bokokotorske ikonogrfske škole Rafailovića-Dimitrijevića, kao ruske i grčke ikone.
Etnološka zbirka
ETNOLOŠKA ZBIRKA
Gradski dio etnološke zbirke predstavljen je pomorskim salonom, svečanom nošnjom i gradskim namještajem importovanih djelova i pokućstva iz Evrope. Predstavlja način života u gradu s kraja 19. i početka 20. vijeka. Jedan od najznačajnijih eksponata je radni sto Mirka Komnenovića a na kojem su eksponati pomorske zbirke predaka Komnenovića.
Kao reprezentativni dio etnološke zbirke predstavljeno je oružije dijelom majstora bokokotorske škole i bogatim nakitom takođe dijelom rada bokokotorskih zlatara kao i importom iz Dubrovnika i Hercegovine.
Botanička bašta
BOTANIČKA BAŠTA
U bašti muzeja su posađene biljke iz svih krajeva svijeta, koje su pomorci naših krajeva donosili sa svojih putovanja i oplemenjivali Herceg Novi, koji kasnije i dobija naziv grad cvijeća i zelenila. Svojim habitusom se ističe avokado, kao i mnoge druge rijetke biljke i ukrasno zelenilo.
